Báo Người lao động (1) trích dẫn ý kiến của một chuyên gia giáo dục thuộc Đại sứ quán Mĩ nói rằng không nên quá tin vào các bảng xếp hạng đại học. Tôi nghĩ lời khuyên này đúng một phần. Đúng cho các nhà nghiên cứu, nhưng không đúng cho phụ huynh học sinh. Đối với phụ huynh VN thì các bảng xếp hạng đại của các tổ chức có uy tín là những tham khảo RẤT cần thiết. Rất cần thiết vì các bảng xếp hạng này giúp phụ huynh biết được trường nào là thật và trường nào là dỏm.
Trong môi trường thiếu thông tin, và phụ huynh kém am hiểu hệ thống giáo dục phương Tây (hay Mĩ) thì làm sao phụ huynh VN có thể phân biệt trường (ví dụ như) Irvine University và UC Irvine? Nếu muốn con mình theo học ngành y, làm sao phụ huynh có thể biết UCSF hay OSU là nơi cần đến? Chỉ có các bảng xếp hạng có uy tín mới cung cấp một tham khảo đáng tin cậy. Điều này đúng bởi vì các nhóm xếp hạng làm việc đàng hoàng và chỉ quan tâm đến các đại học có danh tiếng. "Đàng hoàng" hiểu theo nghĩ họ có mặt trên các tập san chuyên nghiên cứu về khoa học và đo lường khoa học, chứ không phải loại công ti thương mại linh tinh. Nếu không biết thì chỉ cần căn cứ vào danh sách (top 500) của các trường trong bảng xếp hạng là chắc ăn.
Ở trên, tôi nói “các tổ chức có uy tín”, chứ không phải mấy nhóm dỏm. Các tổ chức có uy tín bao gồm QS (Quacquarelli Symonds), Academic Ranking of World Universities (ARWU), SCImago Institutions Rankings, CWTS Leiden Ranking , Times Higher Education (THES). Có thể kể thêm vài nhóm khác, nhưng các nhóm vừa kể là đáng tin cậy hơn các nhóm linh tinh khác như Webometrics (mà Đại học Quốc giá Hà Nội từng tự hào!)
Mỗi bảng xếp hạng có cái hay và cái dở riêng, và nhắm vào thành phần “khách hàng” khác nhau. Nếu khách hàng là hiệu trưởng đại học, họ sẽ quan tâm đến ARWU và SCImago vì hai bảng này chú trọng vào nghiên cứu khoa học và phẩm chất học thuật đẳng cấp elite. Nếu khách hàng đang tìm vị trí postdoc thì bạn sẽ quan tâm đến bảng xếp hạng như CWTS, ARWU, hay QS (trong thực tế, postdoc biết mình thích trường nào). Nếu khách hàng là phụ huynh chọn ngành học thì QS là lựa chọn khả tín, vì họ có xếp hạng đại học theo từng ngành học. Tôi không đánh giá cao THES vì phương pháp của họ thiếu tính minh bạch và không có công bố quốc tế. Các nhóm khác đều công bố phương pháp trên các tập san khoa học quốc tế và do đó được “công nhận”. Tất cả các bảng xếp hạng đều dựa vào thành tích học thuật và nghiên cứu khoa học, nhưng trọng số thì khác nhau.
Như tôi từng phân tích trước đây, về phương diện phương pháp, không có bảng xếp hạng nào là hoàn hảo (2,3). Không hoàn hảo là vì phương pháp sử dụng có nhiều vấn đề về giả định. Ví dụ như ARWU giả định rằng công bố trên Nature và Science là đỉnh (và giả định này sai). Ngoài ra, dữ liệu dùng cho xếp hạng có khi rất chủ quan. Tuy nhiên, đây là những khó khăn gần như mặc định trong tất cả các bảng xếp hạng đại học. Mặc dù có khó khăn và khiếm khuyết, nhưng tất cả các bảng xếp hạng đại học đều rất nhất quán về danh sách top 200. Một trường xuất hiện trong danh sách top 200 của QS thì cũng xuất hiện trong top 200 của THES và các bảng khác, tuy thứ hạng có thể khác nhau nhưng vẫn là top 200. Do đó, đối với phụ huynh ở VN, các bảng xếp hạng này rất cần thiết để tham khảo và để phân biệt trường dỏm với trường thật.
Ở trên, tôi nói “các tổ chức có uy tín”, chứ không phải mấy nhóm dỏm. Các tổ chức có uy tín bao gồm QS (Quacquarelli Symonds), Academic Ranking of World Universities (ARWU), SCImago Institutions Rankings, CWTS Leiden Ranking , Times Higher Education (THES). Có thể kể thêm vài nhóm khác, nhưng các nhóm vừa kể là đáng tin cậy hơn các nhóm linh tinh khác như Webometrics (mà Đại học Quốc giá Hà Nội từng tự hào!)
Mỗi bảng xếp hạng có cái hay và cái dở riêng, và nhắm vào thành phần “khách hàng” khác nhau. Nếu khách hàng là hiệu trưởng đại học, họ sẽ quan tâm đến ARWU và SCImago vì hai bảng này chú trọng vào nghiên cứu khoa học và phẩm chất học thuật đẳng cấp elite. Nếu khách hàng đang tìm vị trí postdoc thì bạn sẽ quan tâm đến bảng xếp hạng như CWTS, ARWU, hay QS (trong thực tế, postdoc biết mình thích trường nào). Nếu khách hàng là phụ huynh chọn ngành học thì QS là lựa chọn khả tín, vì họ có xếp hạng đại học theo từng ngành học. Tôi không đánh giá cao THES vì phương pháp của họ thiếu tính minh bạch và không có công bố quốc tế. Các nhóm khác đều công bố phương pháp trên các tập san khoa học quốc tế và do đó được “công nhận”. Tất cả các bảng xếp hạng đều dựa vào thành tích học thuật và nghiên cứu khoa học, nhưng trọng số thì khác nhau.
Như tôi từng phân tích trước đây, về phương diện phương pháp, không có bảng xếp hạng nào là hoàn hảo (2,3). Không hoàn hảo là vì phương pháp sử dụng có nhiều vấn đề về giả định. Ví dụ như ARWU giả định rằng công bố trên Nature và Science là đỉnh (và giả định này sai). Ngoài ra, dữ liệu dùng cho xếp hạng có khi rất chủ quan. Tuy nhiên, đây là những khó khăn gần như mặc định trong tất cả các bảng xếp hạng đại học. Mặc dù có khó khăn và khiếm khuyết, nhưng tất cả các bảng xếp hạng đại học đều rất nhất quán về danh sách top 200. Một trường xuất hiện trong danh sách top 200 của QS thì cũng xuất hiện trong top 200 của THES và các bảng khác, tuy thứ hạng có thể khác nhau nhưng vẫn là top 200. Do đó, đối với phụ huynh ở VN, các bảng xếp hạng này rất cần thiết để tham khảo và để phân biệt trường dỏm với trường thật.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét