Giúp bạn mới qua học tiếng Mông

(Nhân dịp đưa con nhỏ đến trường chuẩn bị năm học mới, ngẫm cái sự học, nhớ ngày xưa học tiếng mà ứng tác ít câu)

Gọi món “còi-moong” (гоймон), chớ “coi-mòn” (гомьоно)
Nguyên âm dài, ngắn trong tiếng Mông
Từa tựa thanh sắc trong tiếng Việt:
“Miến giong” khác lắm với “miễn giồng”...

Mấy chữ “n” (нь), “l” (л) vẫn đứng riêng
Âm mũi, âm răng vẫn không kiêng
Cứ bắt lưỡi, răng chặn luồng khí
Phát cả phụ âm, vẫn đúng liền.

Đừng để lưỡi, răng được tự do
Như khi “sung sướng”, lẫn “xót xa”
Khí nén qua khe răng, lưỡi chạm
Phát âm sẽ đúng được chữ “tsà” (ца)

“Hôm qua - tôi của - đến đã - nhà -
To lớn, đỏ, xanh, rất đẹp - là”*
Trật tự trong câu lật ngược vậy
Siêng năng tán chuyện, sẽ quen mà.

----------------
*Câu ví dụ "Cái nhà (mà) tôi đã đến hôm qua là to lớn, đỏ, xanh, rất đẹp"(Өчигдөр миний ирсэн байшин том, улаан, ногоон, маш их cайхан болч байна.

Huế, 8-2011
Phạm Hồng Sơn