Một trong những tập san khoa học tôi hay đọc trong vài năm gần đây là PLoS ONE vì có nhiều bài rất thú vị và bất ngờ. Tuần vừa qua, PLoS ONE công bố một nghiên cứu về mối liên quan giữa tốc độ uống bia và hình thể li bia. Một cách ngắn gọn: người dùng li bia hình thể cong uống bia nhanh hơn (và nhiều hơn) người dùng li bia hình thẳng. Nhưng phương pháp thí nghiệm của họ mới là đáng học.Tại sao có nghiên cứu này? Lí do là vì uống bia thái quá có hại cho sức khoẻ. Có lẽ điều này thì không ai phản bác. Nhưng cũng cần mở ngoặc ở đây rằng uống bia với liều lượng vừa đủ thì có thể có lợi cho sức khoẻ. Tuy không có định nghĩa chuẩn, nhưng “vừa đủ” ở đây có nghĩa [hay thường được hiểu] là 1 lon bia hay 1 li bia mỗi ngày. Trong xã hội tự do, không ai có quyền cấm người ta uống bia, càng không có quyền đo lường xem họ uống bao nhiêu. Do đó, vấn đề đặt ra là có biện pháp can thiệp gián tiếp nào để hạn chế những người có thói quen uống bia thái quá.
Để tìm một biện pháp hữu hiệu, cần phải biết yếu tố nào ảnh hưởng đến thói quen uống bia. Đã từ lâu, giới xã hội học biết rằng lượng bia tiêu thụ có liên quan đến các yếu tố kinh tế và môi trường. Trong thời kì giá bia tăng thì lượng tiêu thụ bia giảm. Ở Anh người ta ước tính rằng nếu giá bia tăng 10% thì lượng bia tiêu thụ giảm khoảng 5%. Ngoài ra, trong môi trường nhậu nhẹt, người ta uống bia nhiều hơn trong môi trường trịnh trọng hơn như đám cưới. Các nhà nghiên cứu đặt giả thuyết rằng hình thể li bia cũng có thể ảnh hưởng đến liều lượng uống bia.
Để kiểm định giả thuyết này, họ tiến hành một thí nghiệm xã hội theo mô hình giai thừa (factorial design). Họ tuyển 160 tình nguyện viên, và chia thành 8 nhóm, theo đó, họ được yêu cầu uống 6 hoặc 12 oz lager hoặc không có lager, bằng 2 loại li: loại li có eo, và li thẳng (suông). Dĩ nhiên, hai loại li này có cùng thể tích. Mỗi nhóm có 20 đối tượng. Tôi hình dung ra thí nghiệm chia nhóm như sau:
| Loại nước uống | Li có eo | Li thẳng suông (không eo) | ||
6 oz | 12 oz | 6 oz | 12 oz | |
| Uống bia lager | 20 | 20 | 20 | 20 |
| Uống bia không có lager | 20 | 20 | 20 | 20 |
Đối tượng được cho uống bia khoảng 20 phút, trong thời gian 12 giờ trưa đến 6 giờ chiều. Khi đối tượng uống bia thì có máy video thu hình.
Li bia phải (li thẳng) làm cho dân uống bia uống chậm hơn li bên trái
Kết quả cho thấy nhóm uống bia với li có hình eo có tốc độ uống nhanh hơn so với nhóm uống li thẳng. Thời gian uống hết một li bia có eo là khoảng 7.5 phút, so với 11 phút của nhóm uống bia với li thẳng. Còn nhóm uống nước không có lager thì không có sự khác biệt về thời gian uống giữa hai loại li.
Thời gian uống hết bia (12 oz) hoặc nước ngọt. Thanh màu đen thể hiện nhóm uống bia với li thẳng suông, thanh màu xám nhạt là nhóm uống với li eo.
Các công ti bia hình như đã biết được bí quyết này. Thật vậy, nhiều công ti như Stella Artois, Heineken, Guinness, Pilsner, Amstel, Smirnoff, Carlsberg, Carling và Jameson's whiskey, v.v. đã dùng li bia có vòng eo để chào hàng bấy lâu nay.
Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa đến việc kiểm soát lượng tiêu thụ bia. Nếu các cơ quan chức trách không kiểm soát bằng thuế hay giá cả, thì họ có thể kiểm soát bằng cách yêu cầu các công ti bia rượu chỉ sản xuất li bia thẳng. Nhưng ngay cả yêu cầu này cũng khó khả thi vì không có lí do hay luật phát nào buộc các công ti phải làm như thế. Nhưng ở mức độ cá nhân, nếu muốn giảm liều lượng bia, chúng ta có thể chọn li thẳng.
Công trình này có ý nghĩa đến Việt Nam. Việt Nam là một trong 25 nước uống bia nhiều nhất thế giới. Theo điều tra thị trường của Viện Kirin (2011), năm 2009 Việt Nam tiêu thụ 2123 tỉ lít bia, đến năm 2010 con số này là 2441 tỉ lít (tăng 15%). Với lượng tiêu thụ này, Việt Nam đứng hạng 13 trên thế giới (Trung Quốc đứng hạng 1). Nếu như nghiên cứu này đúng thì một cách có thể (chỉ “có thể” thôi) giảm tiêu thụ bia là cho giới uống bia dùng li thẳng.
Tham khảo:
Attwood AS, Scott-Samuel NE, Stothart G, Munafò MR (2012) Glass Shape Influences Consumption Rate for Alcoholic Beverages. PLoS ONE 7(8): e43007. doi:10.1371/journal.pone.0043007
0 nhận xét:
Đăng nhận xét